Cầu Đà Rằng Phú Yên – Dấu ấn lịch sử thời Pháp thuộc

Cầu Đà Rằng Phú Yên là dấu ấn lịch sử thời Pháp thuộc, công trình thép cổ kính bắc qua sông Đà Rằng (sông Ba), trở thành biểu tượng giao thông và văn hóa của xứ Nẫu với thiết kế zig-zag đặc trưng và vai trò kết nối Bắc – Nam. Nằm tại phường Phú Lâm, TP. Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, cây cầu dài 1.105 m với 21 nhịp được người Pháp khởi công năm 1924 và hoàn thành năm 1927, dùng chung cho đường bộ và đường sắt với kinh phí 117.800 đồng Đông Dương. Là một trong những cây cầu dài nhất miền Nam lúc bấy giờ, chỉ sau cầu Long Biên ở Hà Nội, nơi đây chứng kiến bao thăng trầm lịch sử, từ phá hủy năm 1946 trong kháng chiến đến khôi phục sau Hiệp định Genève 1954. Với kết cấu giàn thép chịu lực và trụ bê tông cốt thép, Cầu Đà Rằng không chỉ mang giá trị kỹ thuật mà còn đi vào thơ ca, trở thành linh hồn của núi Nhạn sông Ba giữa lòng Phú Yên.

Vị trí địa lý

Cầu Đà Rằng tọa lạc tại phường Phú Lâm, TP. Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, bắc qua sông Đà Rằng (sông Ba), nối liền huyện Phú Hòa và thị xã Đông Hòa trên Quốc lộ 1. Khu vực này thuộc trung tâm thành phố ven sông, với địa hình đồng bằng sông nước hiền hòa, gần núi Nhạn và các cánh đồng lúa, tạo vị trí chiến lược cho giao thông Bắc – Nam. Cách trung tâm TP. Tuy Hòa chỉ vài km, cầu nằm sát tuyến đường sắt xuyên Việt, dễ dàng tiếp cận từ các tuyến đường lớn như Quốc lộ 1A và đại lộ Hùng Vương.

Lịch sử hình thành

Cầu Đà Rằng được người Pháp khởi công năm 1924 để thay thế bến đò Ngọc Lãng và Ông Chừ, nhằm thuận tiện di chuyển đường bộ và sắt từ Bắc vào Nam qua sông Đà Rằng rộng lớn. Công trình hoàn thành tháng 7/1927 với hai phần: cầu chính dài 1.105 m và cầu Sông Chùa dài 141,5 m, dùng chung cho tàu hỏa và xe cơ giới, đánh dấu bước ngoặt hạ tầng miền Trung. Năm 1946, trong phong trào tiêu thổ kháng chiến, một số nhịp cầu bị phá hủy để chặn quân Pháp xâm lược Bắc Phú Yên, khiến TP. Tuy Hòa vắng vẻ tạm thời. Sau Hiệp định Genève 1954, chính quyền Sài Gòn khôi phục cầu theo thiết kế nguyên mẫu Pháp, và đến năm 1970 xây thêm cầu đường bộ riêng dài 1.000 m với 59 nhịp để tách biệt giao thông.

Đặc điểm kiến trúc

Cầu Đà Rằng có kết cấu giàn thép chịu lực với trụ bê tông cốt thép, bộ khung thép bảo vệ hình zig-zag đặc trưng liên kết bằng đinh tán, gồm 21 nhịp dài tổng cộng 1.105 m. Thiết kế dùng chung đường bộ và sắt thời Pháp thuộc là hiếm có ở Đông Dương, với mặt cầu rộng 7,5 m cho hai làn xe và lề bộ hành, trụ cầu sâu 18-24 m vào lòng đất để chống lũ sông Ba. Dù trùng tu nhiều lần, dáng hình cổ kính vẫn giữ nguyên, tạo vẻ đẹp vững chãi giữa sông nước, phản ánh kỹ thuật Pháp đầu thế kỷ XX.

Giá trị lịch sử và văn hóa

Cầu Đà Rằng là dấu ấn lịch sử thời Pháp thuộc, góp phần hợp long đường sắt Bắc – Nam tại ga Hảo Sơn năm 1936, đưa chuyến tàu Sài Gòn – Hà Nội đầu tiên qua Phú Yên. Nơi đây chứng kiến kháng chiến chống Pháp và Mỹ, với việc phá hủy năm 1946 thể hiện tinh thần tiêu thổ của nhân dân, và khôi phục sau 1954 khẳng định vai trò kết nối vùng miền. Giá trị văn hóa nằm ở việc đi vào thơ ca đất Tuy Hòa, như “núi Nhạn sông Đà Rằng”, trở thành biểu tượng tự hào của người Phú Yên, thu hút du khách tìm hiểu lịch sử thuộc địa và kháng chiến.

Hướng dẫn di chuyển

Từ trung tâm TP. Tuy Hòa, du khách có thể đi bộ hoặc xe máy dọc Quốc lộ 1A khoảng 2-3 km để đến cầu, mất 10-15 phút qua các tuyến đường chính như Hùng Vương. Thuê xe máy tại trung tâm giá 100.000-150.000 VNĐ/ngày để linh hoạt ngắm cảnh sông nước; taxi hoặc xe buýt địa phương giá 20.000-50.000 VNĐ/chuyến ngắn. Sử dụng Google Maps nhập “Cầu Đà Rằng Phú Yên” để định vị chính xác, dễ kết nối từ sân bay Tuy Hòa (10 km) theo QL1A; khởi hành bất kỳ lúc nào vì cầu mở cửa 24/7.

Trải nghiệm thú vị

Dạo bộ trên cầu ngắm dòng sông Đà Rằng uốn lượn và núi Nhạn hùng vĩ là hoạt động hấp dẫn, đặc biệt vào bình minh hoặc hoàng hôn khi nắng chiếu lung linh trên mặt nước. Chụp ảnh check-in với kiến trúc zig-zag cổ kính và tàu hỏa chạy qua, tạo kỷ niệm lịch sử giữa không gian yên bình thành phố. Giao lưu với ngư dân ven sông hoặc thăm chợ địa phương gần đó để tìm hiểu câu chuyện kháng chiến, mang đến hành trình giáo dục ý nghĩa về dấu ấn Pháp thuộc. Những trải nghiệm này không chỉ giải trí mà còn giúp du khách cảm nhận giá trị văn hóa của Phú Yên qua công trình vượt thời gian.

Lưu ý an toàn

Thời gian lý tưởng từ tháng 3-9 để tránh mưa lũ sông Ba, mang mũ nón và nước uống khi dạo bộ trên cầu dài; tránh giờ cao điểm giao thông để an toàn. Không leo lan can hoặc đứng sát ray tàu khi tàu chạy, đặc biệt với trẻ em; tôn trọng di tích bằng không vẽ bậy hoặc xả rác. Kiểm tra thời tiết trước vì cầu hở, và sử dụng lối đi bộ riêng nếu có; vé tham quan miễn phí nhưng ủng hộ bảo tồn qua quyên góp địa phương.

Kết hợp khám phá

Gần cầu, ghé núi Nhạn cách 1 km để ngắm toàn cảnh Tuy Hòa từ trên cao hoặc sông Đà Rằng ven bờ để câu cá thư giãn. Tiếp tục đến Bãi biển Tuy Hòa (3 km) tắm biển hoặc Quảng trường 1/4 (2 km) tham gia lễ hội văn hóa. Kết hợp thăm Tháp Nhạn cổ hoặc chợ đêm Tuy Hòa để hành trình lịch sử – hiện đại đa dạng. Tour trung tâm Phú Yên nửa ngày có thể bao gồm Cầu Đà Rằng và các điểm lân cận, dễ di chuyển theo QL1A.

Cầu Đà Rằng Phú Yên là dấu ấn lịch sử thời Pháp thuộc, nơi kiến trúc cổ kính và câu chuyện kháng chiến mang đến bài học về sự kiên cường của dân tộc giữa sông nước xứ Nẫu. Với vẻ đẹp vượt thời gian và vị trí trung tâm, nơi đây hứa hẹn hành trình ý nghĩa cho du khách yêu lịch sử Phú Yên.