Tìm hiểu di tích lịch sử con tàu không số Phú Yên

Di tích lịch sử con tàu không số Phú Yên là biểu tượng anh hùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nơi các chuyến tàu bí mật chở vũ khí từ miền Bắc chi viện cho miền Nam cập bến Vũng Rô, đánh dấu những kỳ tích mưu trí và dũng cảm của quân dân Phú Yên. Nằm tại vịnh Vũng Rô, xã Xuân Hòa, huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên, cách TP. Tuy Hòa 35 km về phía Nam, di tích được công nhận là di tích lịch sử quốc gia năm 1997, với tổng kinh phí xây dựng lên đến 12,5 tỷ đồng bao gồm tượng đài, nhà trưng bày và khu vực xác tàu chìm. Nơi đây không chỉ ghi dấu ba chuyến tàu lịch sử vào bến từ năm 1964 mà còn là chứng nhân cho sự kiện Vũng Rô năm 1965, khi tàu C-143 bị phá hủy, khẳng định vai trò quan trọng của tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển. Với địa hình vịnh kín đáo được ba dãy núi Đèo Cả, Đá Bia, Hòn Bà che chắn, di tích trở thành điểm đến giáo dục lịch sử và du lịch văn hóa, thu hút du khách tìm hiểu về tinh thần bất khuất của dân tộc.

Vị trí địa lý

Di tích con tàu không số Phú Yên tọa lạc tại vịnh Vũng Rô, xã Xuân Hòa, huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên, với diện tích mặt nước 1.640 ha và độ sâu phù hợp tiếp nhận tàu trọng tải trên 5.000 tấn. Khu vực này được bao bọc bởi ba dãy núi cao hùng vĩ Đèo Cả, Đá Bia, Hòn Bà từ ba hướng Bắc, Đông, Nam, cùng đảo Hòn Nưa chắn gió bão, tạo nên vịnh kín đáo sóng êm quanh năm. Cách TP. Tuy Hòa 35 km về phía Nam theo Quốc lộ 1A, di tích nằm trong vùng duyên hải Nam Trung Bộ, gần các địa danh như Mũi Điện và Bãi Môn, dễ tiếp cận nhưng vẫn giữ vẻ hoang sơ lịch sử.

Lịch sử hình thành

Di tích hình thành từ năm 1964, khi Trung ương giao nhiệm vụ cho Tỉnh ủy Phú Yên mở bến bí mật tại Vũng Rô để tiếp nhận vũ khí chi viện cho Khu V (Phú Yên, Khánh Hòa, Đắk Lắk) trong bối cảnh phong trào cách mạng miền Nam cần cấp bách. Tháng 11/1964, chuyến tàu không số đầu tiên do Anh hùng Hồ Đắc Thạnh chỉ huy cập bến an toàn, chở hơn 200 tấn vũ khí, đánh dấu sự khởi đầu của tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển. Đến tháng 2/1965, sự kiện Vũng Rô xảy ra khi tàu C-143 bị phát hiện và phá hủy sau khi bốc dỡ vũ khí, dẫn đến giao tranh ác liệt nhưng quân dân Phú Yên đã bảo vệ hàng hóa thành công. Năm 1997, di tích được Đảng và Nhà nước công nhận cấp quốc gia, với các công trình như tượng tàu, nhà trưng bày tư liệu và đường dẫn đến xác tàu chìm, nhằm tri ân sự hy sinh của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân.

Đặc điểm di tích

Di tích bao gồm tượng đài con tàu không số biểu tượng, nhà trưng bày với hình ảnh, tư liệu về các chuyến tàu và sự kiện Vũng Rô, cùng sân vườn, bãi đậu xe và đường ra vị trí xác tàu chìm. Xác tàu C-143 nằm dưới vịnh sâu vài chục mét, có thể nhìn thấy thấp thoáng khi nước cạn, chứng kiến hơn 200 tấn vũ khí được tiếp nhận từ ba chuyến tàu lịch sử. Khu vực còn có nhà tiếp đón du khách và các bia tưởng niệm, kết hợp hài hòa giữa yếu tố lịch sử và cảnh quan thiên nhiên hoang sơ của vịnh Vũng Rô. Các tàu không số được thiết kế giả dạng tàu cá Trung Quốc hoặc Đài Loan, xóa nhãn mác để giữ bí mật, thể hiện sự mưu trí trong chiến tranh.

Giá trị lịch sử và văn hóa

Di tích con tàu không số Phú Yên là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, ghi nhận chiến công mở bến trong lòng địch, vượt qua phong tỏa và truy lùng của kẻ thù. Nơi đây tôn vinh sự hy sinh của hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ và dân công, biến điều không thể thành có thể qua mưu lược và ý chí sắt đá, góp phần vào chiến thắng Đông Xuân 1964-1965. Giá trị văn hóa nằm ở việc giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử dân tộc, đồng thời là điểm du lịch văn hóa kết hợp thiên nhiên vịnh biển, thu hút du khách tri ân các anh hùng. Sự kiện Vũng Rô còn là minh chứng cho tinh thần đoàn kết Bắc – Nam, với hơn 12 chuyến tàu do Hồ Đắc Thạnh chỉ huy, trong đó ba chuyến vào Phú Yên là niềm tự hào lớn lao.

Hướng dẫn tham quan

Du khách đến di tích bằng cách chạy theo Quốc lộ 1A từ TP. Tuy Hòa hướng Nam 35 km đến xã Xuân Hòa, rẽ theo biển chỉ dẫn vào vịnh Vũng Rô, mất 45-60 phút bằng xe máy hoặc ô tô. Vé tham quan miễn phí, mở cửa từ 7h-17h hàng ngày; thuê xe máy tại Tuy Hòa giá 100.000-150.000 VNĐ/ngày để linh hoạt, hoặc taxi từ trung tâm khoảng 300.000 VNĐ/chuyến. Sử dụng Google Maps nhập “Di tích Vũng Rô” để định vị, tham quan lý tưởng vào buổi sáng để tránh nắng và kết hợp ngắm cảnh vịnh; mang theo nước uống và giày thoải mái vì có địa hình đồi núi. Thời gian lý tưởng từ tháng 3-9, tránh mùa mưa tháng 10-12; du khách có thể thắp hương tưởng niệm và chụp ảnh lưu niệm tại tượng đài.

Kết hợp khám phá

Gần di tích, ghé Mũi Điện cách 5 km để ngắm hải đăng cổ và ghềnh đá hùng vĩ, chuyển từ lịch sử sang thiên nhiên ven biển. Tiếp tục đến Bãi Tiên (10 km) khám phá bãi biển hoang sơ hoặc Bãi Môn (15 km) với cát trắng mịn màng. Kết hợp thăm Đèo Cả hoặc đảo Hòn Nưa để hành trình đa dạng, dễ di chuyển theo cung đường ven biển Phú Yên. Tour Đông Hòa 1 ngày có thể bao gồm di tích Vũng Rô và các điểm lân cận, lý tưởng cho du lịch lịch sử – sinh thái.

Di tích lịch sử con tàu không số Phú Yên là nơi lưu giữ ký ức hào hùng, nơi du khách có thể tri ân sự hy sinh cho độc lập dân tộc giữa cảnh quan vịnh biển thơ mộng. Với giá trị lịch sử sâu sắc và vị trí thuận lợi, nơi đây hứa hẹn mang đến hành trình giáo dục ý nghĩa cho mọi thế hệ.