Di tích lịch sử quốc gia Vũng Rô – Phú Yên

Di tích lịch sử quốc gia Vũng Rô là một vịnh biển đẹp thuộc xã Hòa Xuân Nam, thị xã Đông Hòa, tỉnh Phú Yên, được xếp hạng di tích quốc gia năm 1997 và nâng cấp thành di tích quốc gia đặc biệt (đợt 12) năm 2024 như một phần của Đường Hồ Chí Minh trên biển, nhờ vai trò quan trọng trong kháng chiến chống Mỹ với việc tiếp nhận vũ khí từ các chuyến tàu không số. Với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ và giá trị lịch sử hào hùng, Vũng Rô không chỉ là biểu tượng anh hùng mà còn là điểm du lịch văn hóa thu hút hàng chục nghìn lượt khách mỗi tháng.

Vị Trí Và Đặc Điểm Thiên Nhiên

Vũng Rô nằm dưới chân đèo Cả, cách TP. Tuy Hòa khoảng 35km về phía Nam, là ranh giới tự nhiên giữa Phú Yên và Khánh Hòa, với diện tích mặt nước 1.640 ha và độ sâu trung bình 14-19m, cho phép tiếp nhận tàu lớn trên 5.000 tấn. Vịnh được bao quanh bởi các dãy núi cao như Đèo Cả, Đá Bia và Hòn Bà ở ba hướng Bắc, Đông, Tây, tạo nên cảnh quan non nước nên thơ và an toàn tránh gió bão. Trong vịnh có hơn 10 bãi nhỏ như Bãi Lách, Bãi Mù U, Bãi Ngà, Bãi Chùa, Bãi Hồ, Bãi Chính, Bãi Bàng và Bãi Lau, với nước biển trong xanh và bờ cát mịn, được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xếp vào Top 10 vịnh đẹp nhất Việt Nam năm 2014.

Ý Nghĩa Lịch Sử

Vũng Rô là bến quan trọng của Đường Hồ Chí Minh trên biển (hay còn gọi là tuyến tàu không số), được chọn làm điểm tiếp nhận vũ khí từ miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam từ năm 1961. Trong khoảng thời gian ngắn từ tháng 11/1964 đến tháng 2/1965, bến đón thành công ba chuyến tàu (chuyến thứ tư bị phát hiện và phá hủy tại Bãi Chùa để giữ bí mật), tiếp nhận hơn 200 tấn vũ khí, đạn dược và nhu yếu phẩm, hỗ trợ cho Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Sự kiện này thể hiện tinh thần mưu trí, dũng cảm của quân dân ta, với cơ sở cách mạng ngay trong lòng địch và vị trí chiến lược che chắn bởi địa hình núi non. Ngày 28/11/2024, Phú Yên tổ chức lễ kỷ niệm 60 năm chuyến hàng đầu tiên và nhận bằng di tích quốc gia đặc biệt từ Thủ tướng Chính phủ.

Các Công Trình Và Bảo Tồn

Di tích bao gồm Bia di tích Bến Vũng Rô (xây dựng năm 2001) và Đài tưởng niệm Vũng Rô (hoàn thành năm 2011), khắc tên 44 liệt sĩ hy sinh, cùng các hiện vật như mảnh tàu không số và khu vực tái hiện lịch sử. Năm 2024, UBND tỉnh Phú Yên phê duyệt đề án nâng cấp, tôn tạo khu di tích thành điểm du lịch văn hóa-lịch sử bền vững, với các hoạt động giáo dục, tưởng niệm và tổ chức sự kiện lớn, nhằm bảo tồn giá trị anh hùng và phát huy kinh tế địa phương. Đây là một trong 112 di tích xếp hạng của Phú Yên, thuộc Đề án bảo tồn giai đoạn 2023-2030.

Trải Nghiệm Du Lịch Và Lưu Ý

Du khách có thể tham quan di tích miễn phí, kết hợp khám phá vẻ đẹp thiên nhiên qua các hoạt động như tắm biển, chèo thuyền kayak hoặc trekking lên núi Đá Bia để ngắm toàn cảnh vịnh. Nơi đây thu hút bằng sự kết hợp giữa lịch sử (nghe kể chuyện tàu không số) và thiên nhiên hoang sơ, đặc biệt vào mùa khô (tháng 1-8) để tránh bão. Di chuyển từ Tuy Hòa bằng xe máy hoặc ô tô qua quốc lộ 1A (khoảng 45 phút), và nên ghé thăm các điểm lân cận như Mũi Điện hoặc đèo Cả để hoàn thiện hành trình.