Nhà thờ Bác Hồ Phú Yên – Địa điểm tưởng nhớ vị cha già dân tộc đặc biệt xứ Nẫu

Nhà thờ Bác Hồ Phú Yên là một di tích lịch sử quốc gia đặc biệt, nằm trên cao nguyên Vân Hòa – được mệnh danh là “Đà Lạt của Phú Yên” – nơi khí hậu mát mẻ quanh năm và không khí trong lành hòa quyện với rừng cây xanh mướt. Được xây dựng vội vã năm 1969 ngay sau khi Bác Hồ qua đời, ngôi nhà thờ không chỉ là nơi tổ chức lễ truy điệu mà còn trở thành biểu tượng thiêng liêng, nơi người dân xứ Nẫu và du khách về nguồn, tưởng nhớ vị Cha già dân tộc với lòng kính yêu vô bờ. Với kiến trúc giản dị từ vật liệu địa phương, di tích này gắn liền với Khu căn cứ tỉnh Phú Yên thời kháng chiến chống Mỹ, thu hút hàng chục nghìn lượt khách mỗi năm để giáo dục truyền thống cách mạng và khám phá giá trị văn hóa. Trong bối cảnh Phú Yên đang phát triển du lịch sinh thái, Nhà thờ Bác Hồ nổi lên như một “địa chỉ đỏ” độc đáo, kết nối lịch sử hào hùng với vẻ đẹp thiên nhiên miền núi.

Lịch sử hình thành và ý nghĩa cách mạng

Nhà thờ Bác Hồ được xây dựng trong bối cảnh kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang diễn ra ác liệt, khi tin Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời lan truyền đến vùng căn cứ cách mạng Phú Yên vào đầu tháng 9/1969. Thường vụ Tỉnh ủy Phú Yên nhanh chóng triệu tập họp bất thường, quyết định chọn địa điểm tại dốc Đá, thôn Phước Hòa (nay là thôn Hòa Bình), xã Sơn Định, huyện Sơn Hòa để dựng nhà thờ và tổ chức lễ truy điệu đúng ngày 9/9/1969, đồng thời với tang lễ tại Hà Nội. Chỉ trong vòng 6-7 ngày, cán bộ, chiến sĩ, nhân dân các dân tộc vùng căn cứ Sơn Hòa đã huy động lực lượng, sử dụng vật liệu sẵn có như cây rừng, tranh, tre, nứa để hoàn thành công trình giản dị nhưng trang nghiêm. Đoàn Văn công tỉnh Phú Yên được giao nhiệm vụ chính, với chỉ 11 thành viên còn lại, phối hợp cùng các đoàn thể và lực lượng vũ trang địa phương để dựng nhà thờ giữa rừng sâu.

Bên trong nhà thờ ban đầu, bàn thờ được ghép từ tre, bát hương đơn sơ, và chân dung Bác Hồ do nhà thơ Vũ Trung Uyên vẽ tay bằng bút bi theo trí nhớ, sau đó phóng to bằng bút chì màu – một sáng tạo đầy xúc động trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt. Lễ truy điệu diễn ra trọng thể với sự tham gia của đông đảo cán bộ, bộ đội và nhân dân, trở thành sự kiện thiêng liêng, khơi dậy tinh thần đấu tranh vì độc lập tự do. Khu căn cứ tỉnh Phú Yên, bao gồm ba xã Sơn Long, Sơn Định, Sơn Xuân, là nơi xây dựng lực lượng kháng chiến từ năm 1962 đến 1975, và Nhà thờ Bác Hồ là một trong 13 di tích lịch sử quan trọng, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia ngày 22/8/2008. Ý nghĩa cách mạng của di tích không chỉ nằm ở việc tưởng nhớ Bác mà còn giáo dục thế hệ trẻ về lòng yêu nước, ý chí kiên cường của quân và dân Phú Yên trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Sau ngày thống nhất đất nước, đặc biệt từ năm 1989 khi Phú Yên tái lập tỉnh, di tích được bảo tồn và tôn tạo. Năm 2003, Tỉnh ủy Phú Yên đầu tư xây dựng lại nhà thờ tại vị trí cũ, mở rộng khuôn viên hơn 5.000 m², biến nơi đây thành biểu tượng văn hóa sống động giữa cao nguyên Vân Hòa với độ cao trung bình 400 mét so với mực nước biển. Hàng năm, di tích đón khoảng 70.000 lượt khách, từ cựu chiến binh, học sinh đến du khách quốc tế, để thắp hương, tìm hiểu lịch sử và cảm nhận không khí yên bình của vùng đất cách mạng. Sự kiện này không chỉ là minh chứng cho tình cảm sâu sắc của người dân Phú Yên với Bác mà còn góp phần vào giáo dục truyền thống, bồi đắp tình yêu quê hương đất nước cho thế hệ mai sau.

Kiến trúc và không gian di tích

Nhà thờ Bác Hồ hiện nay được xây dựng khang trang nhưng vẫn giữ nét giản dị, mộc mạc như nguyên bản, với vật liệu chính từ gỗ rừng và mái lợp ngói âm dương, tạo cảm giác gần gũi, ấm áp giữa không gian rừng xanh. Công trình chính gồm nhà thờ trung tâm, nơi đặt bàn thờ Bác Hồ với chân dung trang nghiêm và các hiện vật lưu niệm từ thời kháng chiến, như ảnh vẽ tay gốc và tài liệu lịch sử. Bên ngoài là bia di tích ghi rõ giá trị lịch sử, khuôn viên rộng lớn trồng cây xanh cổ thụ rợp bóng mát, cùng nhà tiếp khách, nhà trưng bày và bãi đỗ xe tiện lợi. Tường rào bảo vệ và cổng vào được thiết kế hài hòa với thiên nhiên, dẫn lối du khách qua con đường rợp bóng cây dẫn đến nhà thờ, nơi tiếng chim hót và gió núi thoảng mang đến không khí thanh tịnh.

Khuôn viên di tích được quy hoạch khoa học, với các hạng mục như khu tổ chức hoạt động văn hóa, giáo dục truyền thống, nơi du khách có thể tham quan triển lãm ảnh, tài liệu về cuộc đời Bác và Khu căn cứ Phú Yên. Không gian xung quanh cao nguyên Vân Hòa với địa hình đồi núi thoai thoải, suối reo và rừng nguyên sinh tạo nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, làm nền cho di tích lịch sử, biến nơi đây thành điểm du lịch sinh thái kết hợp giáo dục. Mỗi chi tiết kiến trúc đều toát lên tinh thần “cần kiệm liêm chính, chí công vô tư” của Bác, từ bàn thờ tre ghép đến lối đi lát đá địa phương, giúp du khách dễ dàng hình dung không khí tang lễ năm xưa. Sự kết hợp giữa kiến trúc truyền thống và bảo tồn nguyên trạng khiến Nhà thờ Bác Hồ trở thành một công trình độc đáo, khác biệt so với các nhà thờ Bác khác trên cả nước.

Ý nghĩa văn hóa và phát triển du lịch

Nhà thờ Bác Hồ không chỉ là nơi tưởng nhớ mà còn mang giá trị văn hóa sâu sắc, trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ trẻ Phú Yên và du khách. Mỗi năm, các hoạt động như lễ kỷ niệm ngày mất Bác, hội thảo lịch sử hay chương trình về nguồn cho học sinh được tổ chức tại đây, giúp thế hệ trẻ hiểu hơn về di sản cách mạng và tinh thần đoàn kết dân tộc. Cựu chiến binh địa phương thường chia sẻ ký ức gặp Bác, như ông Nguyễn Đắc Tấn kể về hai lần được Bác đến thăm đơn vị năm 1967, tạo cầu nối sống động giữa quá khứ và hiện tại. Di tích còn góp phần quảng bá hình ảnh Phú Yên như một vùng đất anh hùng, với Khu căn cứ Sơn Hòa là minh chứng cho ý chí bất khuất của quân dân trong kháng chiến.

Về du lịch, Nhà thờ Bác Hồ được tích hợp vào các tour sinh thái cao nguyên Vân Hòa, thu hút du khách yêu thích lịch sử và thiên nhiên. Với khí hậu ôn đới mát mẻ, nơi đây lý tưởng cho các hoạt động nghỉ dưỡng kết hợp tham quan, như trekking qua rừng hoặc picnic dưới tán cây. Từ năm 2020, tỉnh Phú Yên đẩy mạnh quảng bá di tích qua các chiến dịch du lịch cộng đồng, kết nối với các điểm lân cận để tạo hành trình trải nghiệm toàn diện. Du khách có thể mua quà lưu niệm như sách lịch sử hoặc ảnh Bác in trên giấy dó, góp phần bảo tồn và phát triển kinh tế địa phương. Ý nghĩa văn hóa của di tích ngày càng lan tỏa, biến Phú Yên thành điểm đến không chỉ biển xanh mà còn “đất anh hùng” với những câu chuyện xúc động.

Hướng dẫn tham quan và trải nghiệm

Để đến Nhà thờ Bác Hồ, du khách từ TP. Tuy Hòa di chuyển theo Quốc lộ 25 hướng Tây Bắc khoảng 45 km, mất 1-1,5 giờ bằng xe máy hoặc ô tô, qua những cung đường đèo uốn lượn với view núi rừng tuyệt đẹp. Từ sân bay Tuy Hòa, có xe buýt hoặc taxi đến huyện Sơn Hòa, sau đó rẽ vào đường tỉnh 643 đến thôn Hòa Bình, xã Sơn Định (nay thuộc xã Vân Hòa). Vé tham quan miễn phí, nhưng nên đến vào buổi sáng hoặc chiều để tránh nắng, thời gian lý tưởng từ tháng 10 đến tháng 4 khi thời tiết se lạnh.

Trải nghiệm tại di tích bắt đầu từ việc dạo bước khuôn viên xanh mướt, thắp hương tại nhà thờ và chiêm ngưỡng chân dung Bác dưới ánh nắng lọc qua tán cây. Du khách có thể ghé nhà trưng bày để xem tài liệu, ảnh tư liệu về lễ truy điệu năm 1969 và cuộc sống ở Khu căn cứ, hoặc tham gia giao lưu với hướng dẫn viên địa phương – thường là cựu chiến binh – để nghe kể chuyện xưa. Không khí yên bình với tiếng chim hót và gió núi giúp du khách thư giãn, suy ngẫm về di sản Bác để lại, tạo cảm xúc sâu lắng. Thời gian tham quan khoảng 1-2 giờ, phù hợp kết hợp với picnic hoặc chụp ảnh, mang về những kỷ niệm ý nghĩa về vị lãnh tụ kính yêu.

Kết hợp khám phá các điểm lân cận

Gần Nhà thờ Bác Hồ, du khách có thể ghé Địa đạo Gò Thì Thùng tại xã An Xuân, huyện Tuy An, cách khoảng 20 km, một trong ba địa đạo lớn nhất Việt Nam với chiều dài gần 2 km, chứng kiến nhiều chiến công oanh liệt năm 1966. Khu căn cứ Sơn Hòa với các di tích khác như hang đá cách mạng và suối nước nóng Vân Hòa tạo hành trình lịch sử đầy cảm hứng. Kết hợp với cao nguyên Vân Hòa, nơi có hồ nước ngọt và rừng thông, để trekking hoặc nghỉ dưỡng tại homestay địa phương.

Từ đây, di chuyển về Tuy Hòa chỉ 1 giờ để thăm Bãi Xép hoặc Gành Đá Đĩa, tạo tour Phú Yên đa dạng từ núi đến biển. Những điểm lân cận này làm phong phú hành trình, giúp du khách hiểu toàn diện về “xứ Nẫu” anh hùng.

Nhà thờ Bác Hồ Phú Yên không chỉ là di tích mà còn là ngọn lửa truyền thống bất diệt, nơi thế hệ hôm nay về nguồn để nuôi dưỡng lòng yêu nước. Với vẻ đẹp thiên nhiên hòa quyện lịch sử, nơi đây mãi là địa điểm đặc biệt tưởng nhớ Bác giữa lòng xứ Nẫu. Hãy ghé thăm để cảm nhận sự thiêng liêng ấy.