Di tích quốc gia đặc biệt Tháp Nhạn

Lịch Sử Và Ý Nghĩa Văn Hóa

Tháp Nhạn được người Chăm xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ 11 đến đầu thế kỷ 12, ban đầu thờ thần Shiva dưới dạng Linga, sau này trở thành nơi thờ Bà Thiên Y A Na – biểu tượng giao thoa tín ngưỡng Việt-Chăm. Di tích trải qua hư hại do chiến tranh (1945-1954) nhưng được trùng tu vào năm 1960 và 1996-1997, giữ nguyên giá trị gốc. Năm 1988, tháp được xếp hạng di tích kiến trúc-nghệ thuật cấp quốc gia, và đến 2018 nâng cấp thành di tích quốc gia đặc biệt (đợt 9), cùng với các di tích khác như Gò Đống Đa hay Ngũ Hành Sơn. Nó đại diện cho sự đa dạng văn hóa tại Tuy Hòa, với vị trí phong thủy “mắt thần” hội tụ sông, núi và biển, đồng thời là nguồn tư liệu nghiên cứu về nghệ thuật Chăm.

Kiến Trúc Nổi Bật

Tháp có bình đồ hình vuông, mỗi cạnh chân tháp dài 10m, gồm ba phần chính: đế (ốp đá sa thạch), thân (cao đồ sộ với màu nâu đỏ) và mái (cao 8,5m với bốn góc như búp sen, đỉnh là hòn đá lớn biểu tượng Linga). Cửa chính hướng Đông, ba mặt còn lại có cửa giả và hoa văn tôn giáo; bên trong là vòm chóp nón với gạch xếp khít không mạch hồ. Kiến trúc thu hẹp dần lên cao, tạo sự cân đối và vững chãi, với bệ thờ sa thạch thế kỷ 12 là tác phẩm điêu khắc đặc sắc.

Vị Trí Và Trải Nghiệm Tham Quan

Nằm trên núi Nhạn cao 64m, tháp cách cửa sông Đà Rằng khoảng 1,5km, cho phép du khách leo bộ (khoảng 15 phút) để ngắm toàn cảnh TP. Tuy Hòa, sông Đà Rằng và bốn cây cầu. Khu vực xung quanh là thắng cảnh Núi Nhạn-Sông Đà Rằng, với truyền thuyết về người khổng lồ lấp đầm lầy tạo nên núi. Tháp mở cửa từ 6:30-23:00 hàng ngày, vé tham quan miễn phí, và là điểm check-in phổ biến, đặc biệt vào bình minh hoặc hoàng hôn. Năm 2014, nó được công nhận trong Top 10 tháp Chăm được tham quan nhiều nhất Việt Nam.

Bảo Tồn Và Hoạt Động

Là một trong số ít tháp Chăm còn hoạt động tín ngưỡng, tháp được bảo tồn để nghiên cứu và du lịch, với các sự kiện văn hóa như lễ hội Bà Thiên Y A Na. Du khách có thể kết hợp thăm quan với các điểm lân cận như quảng trường Nghinh Phong, và nên đến vào sáng sớm để tránh nắng.